Edith Piaf – życie i twórczość
Życie oraz twórczość Edith Piaf zostało zaprezentowane w wielu biografiach. Niezwykle kontrowersyjnym tytułem jest książką „Piaf, francuski mit”, która została wydana w 50. rocznicę śmierci artystki. Jej autorem jest Robert Bellert, były dziennikarz czasopisma „Le Monde”. Dlaczego jego dzieło stało się tak popularne? Przede wszystkim dlatego, że w swojej książce wykorzystał on listy piosenkarki do powiernika Jacquesa Bourgeata oraz jej przyjaciela, które zostały pominięte przez jego poprzedników. Dzięki temu pokazał on czytelnikom Edith Piaf z nieco innej strony, jednak nie może to dewaluować jej talentu, który był po prostu niesamowity.
Dzieciństwo Edith Piaf
Édith Giovanna Gassion na świat przyszła dnia 18 grudnia 1915 roku w szpitalu Tenon zlokalizowanym w XX-stej dzielnicy Paryża. Mimo tego, w swojej biografii zawarła informację, że urodziła się na chodniku przy Rue de Belleville 72. Matką Edith Piaf była Annetta Maillard, śpiewaczka, której pseudonim artystyczny brzmiał Line Marsa. Z kolei jej ojcem był Louis Alphonse Gassion. Pracował, jako akrobata cyrkowy i był 16 lat młodszy od mamy Edith Piaf. Kiedy Louis został wezwany na front, rodzicielka Anetta, która stale nadużywała narkotyków oraz alkoholu postanowiła oddać malutką Edith jej babci. W 1918 roku ojciec Edith Piaf wrócił z wojny, jednak ona była bardzo osłabiona oraz niedożywioną trzyletnią dziewczynką. W związku z tym Louis postanowił odebrać ją mamie Anetty oraz oddać swoim rodzicom.
Dziadkowie mieszkali w normandzkim miasteczku o nazwie Berney, w którym babcia Edith Piaf o imieniu Tine zajmowała się prowadzeniem burdelu. Kiedy Edith skończyła osiem lat, jej tata stwierdził, że może samodzielnie zarabiać na swoje utrzymanie. Na samym początku była zobowiązana zbierać pieniądze po jego występach, jednak jakiś czas później sama zaczęła występować na paryskich ulicach. Po pewnym czasie Edith miała dość i zostawiła swojego ojca i osiedliła się w dzielnicy o nazwie Pigalle.
Jej współlokatorką została niejaka Simone Berteaut, na którą wiele osób mówiło również Mômone, jednak według wielu biografów dziewczyny nie tylko mieszkały razem, a były również kochankami.
W trakcie śpiewania na jednej z ulic w stolicy Francji, Edith Piaf została zauważona przez Louis Leplée. Był to ówczesny właściciel kabaretu o nazwie Le Gerny, który mieścił się zaraz przy Polach Elizejskich. Mężczyzna był nią zachwycony, dlatego od razu postanowił zaangażować ją w swój biznes. Jak sama twierdzi, to właśnie dzięki niemu powstała Edith Piaf, jaką znamy. Louis Leplée po raz pierwszy ubrał ją w prostą oraz czarną sukienkę, a także nazwał Wróbelkiem, czyli „La Môme”.
Przyjaźń z Jean Cocteau
Kiedy Edith Piaf pracowała w kabarecie Le Gerny, została dostrzeżona przez niezwykle wpływowego piosenkarza oraz aktora, jakim był Maurice Chevalier. Również w tym miejscu rozpoczęła się jej znajomość z poetą – Jacques Bourgeat. Kiedy minęły dwa lata i nastał rok 1937, doszło do debiutu Edith Piaf w ABC, czyli najpopularniejszym lokalu w całym Paryżu. Stało się to za sprawą jej opiekuna oraz kochanka – Raymonda Asso, który był śpiewakiem operowym. Edith Piaf zawsze twierdziła, że to właśnie jemu zawdzięcza swoje życie, gdyż gdyby nie on, w dalszym ciągu borykałaby się z trudnymi wspomnieniami z dzieciństwa. Raymond Assa poznał również Edith z Marguerite Monnot. Była to kompozytorka, która napisała dla niej niezwykle popularne piosenki. Nie można również zapomnieć o tym, że Edith Piaf zawdzięcza Raymondowi Asso także znajomość z Jeanem Coctea, a to właśnie on stoi za jej wprowadzeniem jej do na deski sceniczna oraz do całego świata filmu.
Kiedy Piaf miała 17 lat, została mamą. Urodziła córkę o imieniu Marcelle. Jej ojcem był chłopak na posyłki o nazwisku Louis Dupont. W roku 1935 w trakcie lata córka Edith niestety zmarła na groźne zapalenie opon mózgowych. Jak twierdzi sama artystka, było to jedno z najgorszych zdarzeń w jej życiu, z którym musiała się zmierzyć.
W momencie, gdy Edith Piaf już sama była sławna, również starała się promować młodych artystów. Każdy z nich był jej kochankiem. Zaliczamy do nich włoskiego emigranta Ivo Livi, którego część z nas może znać, jako Yves Montand, żydowskiego kompozytora Norberta Glanzberga, który co ciekawe miał polskie korzenie, świetnego kolarza, a później aktora André Pousse, aktora Jacques’a Pills’a, który przez krótki czas był mężem Edith Piaf, a także Georgesa Moustaki, który na jest znany na świecie, jako grecki protoplasta francuskiej muzyki. Prawda jest jednak taka, że Edith zawsze mówiła, że jej największą miłością był Marcel Cerdan. To francuski mistrz boksu, który urodzony został na terenie Francji. Niestety w nocy z 27 na 28 października roku 1949 zginął on w wypadku samolotowym, przez co w Edith bardzo cierpiała. W roku 1961 poznała ona młodszego o aż 21 lat greka Théophanisa Lamboukasa, który z zawodu był fryzjerem. Większość osób znała go, jako Théo Sarapo, a 9 października 1962 wraz z Edith Piaf zostali małżeństwem.
Trudny okres w życiu Edith Piaf
Kiedy Edith Piaf została żoną Théophanisa Lamboukasa nie miała jeszcze skończonych 50 lat, jednak jej zdrowie było naprawdę bardzo nadwyrężone. Dlaczego? Było tak przede wszystkim dlatego, że piosenkarka przez bardzo długi okres borykała się z uzależnieniem od narkotyków oraz alkoholu. W związku z tym jej organizm był poważnie zniszczony oraz wycieńczony, co skutkowało tym, że po prostu odmówił Edith Piaf posłuszeństwa. Jej ostatnie 12 lat życia to naprawdę trudne chwile. Przeżyła 4 wypadki samochodowe, targnęła się na swoje życie, trzy razy zapadała w śpiączkę wątrobową, czterokrotnie udawała się na odwyk, przeszła aż 7 operacji chirurgicznych oraz dwa ataki delirium tremens.
Czy Edith Piaf współpracowała z ruchem oporu?
Edith Piaf w trakcie setek wywiadów opowiadała o tym, jak w trakcie okupacji zdobywała nowe dokumenty dla francuskich żydowskich jeńców wojennych, czym oczywiście ratowała ich istnienie. Historia ta jest często powtarzana w wielu jej biografiach, jednak Robert Belleret dowiódł, że wszystko to jest nieprawdą. W jaki sposób? Jak sam twierdzi, Edith Piaf stale zmieniała liczby. Na samym początku uważała, że uratowała 118 więźniów, później 147, a na końcu więcej niż dwustu. Co więcej, w żadnym z wywiadów nie była w stanie dokładnie powiedzieć, w jaki sposób załatwiała paszport, od kogo, a także, jak przekazywała je potrzebującym jeńcom. Belleret twierdzi również, że Edith Piaf nie miała nic do czynienia z ruchem oporu. Autor jej biografii dowiódł, że Piaf świetnie bawiła się w trakcie występów dla okupantów. Stale uczestniczyła w wielu przyjęciach, w których udział brała również elita Francji.
Mężczyźni w życiu Edith Piaf
Jak wszyscy wiemy, Edith Piaf żyła zaledwie 47 lat, jednak w trakcie swojego życia miała nie mniej niż 50 kochanków. Dokładna liczba nie jest znana, jednak około 30 z nich było artystami. Co ciekawe, Edith wyszła za mąż tylko dwukrotnie. Jej drugim poważnym wybrankiem był Theophanis Lamboukas młodszy od niej o aż 20 lat. W tamtym okresie był to grecki piosenkarz, który stawiał dopiero pierwsze kroki w tej dziedzinie. Kiedy Edith zmarła odziedziczył on po niej ogromny dług wynoszący aż 7 milionów franków. W związku z tym pod koniec 1963 roku doszło do jego eksmisji z ich wspólnego mieszkania, które mieściło się przy Boulevard Lannes.
Śmierć Edith Piaf
Do śmierci Edith Piaf doszło 10 października roku 1963, kiedy to była na wakacjach wraz ze swoim mężem w miejscowości Grasse. Jej powodem był rok wątrobowokomórkowy. Théophanis Lamboukas jej mąż postanowił przewieźć jej ciało prosto do stolicy Francji, gdzie to spoczęła na największym oraz najwspanialszym cmentarzu o nazwie Père Lachaise. Po śmierci Edith Piaf cały kraj został pogrążony w rozpaczy, a na jej pogrzebie zebrała się imponująca liczb około 40 tysięcy osób.
14 lat później, w roku 1977 w stolicy Francji przy Crespin du Gast nr 5 zostało otworzone muzuem ku pamięci Edith Piaf. Jego założycielem, jak i właścicielem jest Bernard Marchois. Co więcej, jest on również sekretarzem popularnego stowarzyszenia wszystkich przyjaciół Edith Piaf, która działa już od roku 1967.
Wszyscy dobrze wiemy, że Piaf wręcz słynęła z niesamowitego dramatyzmu oraz ekspresji w trakcie wykonywania utworów, które zostały napisane z myślą o niej. Jej cechą charakterystyczną był niski oraz chropowaty głos, który w połączeniu z bardzo drobną sylwetką (147 cm wzrostu) sprawiał, że całość występy był bardzo interesujące. Do jej największych przebojów zaliczamy: “La Vie En Rose”, “Les Trois Cloches”, “Non, Je Ne Regrette Rien”, “Vagabond”, “Vagabond”, czy “Milord”.
Piosenki Edith Piaf do dziś cieszą się ogromną popularnością. W 1996 roku w Paryżu odbył się musical o nazwie “Piaf je t’aime”. Był on w pełni poświęcony artystce i odniósł ogromny sukces. Utwory, jakie były śpiewane przez Edith Piaf, odtwarzali tacy artyści, jak Josephine Baker, Louis Armstrong, Marlene Dietrich, Liza Minnelli, Serge Gainsbourg, czy Johnny Hallyday. Jej dzieła wracają do nas cały czas i to stale w nowych odsłonach.